Luistervoorbeelden
Hier kunt u de voorbeelden van mijn spel beluisteren:
Dit programma kan ik op het moment u aanbieden.
RustemYakhin (1921-1993)
Moment musical (uit “Zomeravonden”);
Waltz-impromptu.
Frédéric Chopin (1810-1849)
Nocturne in F groot, opus 15;
Etude Op.25, nr 2 f klein;
Etude Op.10, nr 1 C groot;
Etude op 10, nr 2 a klein;
Etude Op.10, nr 12 c klein.
Franz Schubert (1797-1828)
Impromptus Op.90:
No 2 Es groot;
No 3 Ges groot;
No 4 As groot.
De muziek die door mij ten gehore wordt gebracht maakt, op een of andere manier, deel uit Romantiek. Van het begin van de Romantiek (F.Schubert) naar de rijpe Romantiek (F. Chopin) tot aan bijna hedendaagse muziek op een romantische manier geschreven (R. Yakhin).
De Romantiek betreft zowel een kunststroming als ook de geestelijke situatie in de Westerse cultuur van de 18e en 19e eeuw.
Aanvankelijk is de Romantiek ontstaan o.a. als reactie op de Verlichting. Het was een emotioneel antwoord op de wetenschappelijke, technische en industriële ontwikkelingen, die door de tijd der Verlichting gestimuleerd waren. Er waren stoommachines (stoomtrein, stoomboot), fotografie en telegraaf verschenen, fabrieken en fabrieksbuitenwijken ontstaan. Het belangrijkste principe van de Verlichting was, dat men met behulp van de ratio (het verstand) de waarheid kon vinden en een redelijke beschaving opbouwen. Daarentegen proclameert De Romantiek de subjectieve gevoelswereld, een innerlijke wereld. Alles draait om wat mensen voelen, de fantasie en de natuur. In de Romantiek nam de verheerlijking van de natuur bijna religieuze vormen aan en de romanticus wilde een deel van de natuur uitmaken. Veelvuldig terugkerende thematiek omvat dan ook onder andere de verheerlijking van de liefde (zowel de ideale als onmogelijke), hang naar het nostalgisch verleden, de dood en de spontane en subjectieve menselijke emoties als vreugde, verdriet, verwondering, angst, pijn en verlangen.
De romantische held is eenzaam tussen de mensen, hij is in dodelijk conflict met de onbezielde, harteloze buitenwereld, die zijn diepe innerlijke wereld niet begrijpt en niet accepteert. De romanticus ziet de schoonheid overal, waar de anderen die niet opmerken. Hij zoekt de eenheid met de natuur en loopt door de velden en bossen in op zoek naar geestelijk onderdak, waar zijn innerlijke wereld, zijn gevoel voor schoonheid niet vernederd kan worden. In dit conflict met de grove realiteit zou de Romanticus kunnen verkommeren, maar zijn voorkeur is in de geesteswereld te leven, de schoonheid te bezingen en nooit naar de alledaagsheid af te dalen.
Dat zijn de meest opvallende kenmerken van de Romantiek in muziek en literatuur. De Romantiek heeft alle richtingen in de kunst in alle daaropvolgende jaren van Schuberts tijd tot nu toe sterk beïnvloed.
RustemYakhin (1921-1993) is een Russische hedendaagse componist. Hij komt uit dezelfde streek en woonde in dezelfde stad, waar ik geboren ben. Yakhin was een virtuoze pianist en heeft veel muziek voor piano geschreven. De lyrische muziek van Yakhin zet de traditie van Chopin, Schubert, Tsjchaikovski en Rachmaninov voort. Tegelijkertijd verwerkt hij in zijn composities elementen van volksmuziek, bijvoorbeeld aparte pentatonische toonaarden.
De natuur in deze streek van Rusland is zeer mooi en weelderig. Te allen tijde konden Russische kunstenaars hun inspiratie vinden in de grote bossen, de eindeloze velden en de majestueuze rivier de Wolga. De natuur heeft grote invloed op de muziek van Yakhin en wordt in zijn stukken weerspiegeld.
Moment musical en Waltz-impromptu zijn echte romantische vormen, die door Schubert, Chopin en Liszt werden vaak gebruikt.
Frédéric Chopin (1810-1849) is een Pools componist en virtuoos pianist uit de rijpe romantiek. Hij leefde slechts 39 jaar. Chopin is één van de grootste pianocomponisten. Zijn oeuvre bestaat bijna geheel uit composities voor piano solo, vele daarvan zijn technisch zeer veeleisend. Alle muziek van Frédéric Chopin is emotioneel zeer intensief. Diepe expressiviteit, soms melancholie met benadrukking van verfijnde subtiele nuances, zijn de merktekenen van Chopins stijl. Tegelijkertijd is zijn muziek niet overgevoelig, betraand of sentimenteel. Desondanks wordt de muziek van Chopin helaas vaak op zo’n smakeloze manier gespeeld. Een andere componist uit de romantiek – Robert Schumann (1810-1856) – heeft eens geschreven, dat de muziek van Chopin lijkt op “kanonnen die met bloemen zijn bedekt”. De muziek van Chopin is vol van geestelijke kracht, de grote emoties zijn daarin met innerlijke strengheid uitgedrukt. Alles is altijd duidelijk en harmonieus. Soms kunnen wij Chopin met Mozart vergelijken.
Een nocturne is een nacht-liefdeslied dat in de open lucht wordt uitgevoerd.
In muziek is nocturne een muzikale compositie, waarbij de hogere stem een lyrische melodie volgt, terwijl deze gecombineerd wordt met een begeleidende bas, die veelal bestaat uit gebroken akkoorden. De vorm, die Chopin vaak gebruikte voor de nocturne komt overeen met A-B-A. In het B-gedeelte de sfeer staat vaak haaks op het A-gedeelte. De virtuositeit van de pianist kan in dit gedeelte benadrukt worden. Vervolgens komt weer het A-gedeelte met de lyrische melodie terug. Chopin heeft 21 nocturnes geschreven. Nocturne in F groot, opus 15 die vandaag gaat klinken, is een klassieke voorbeeld van deze vorm.
De etudes van Chopin vormen de meest uitdagende composities uit het gehele concertpianorepertoire. Zij zijn een combinatie van echt muzikale inhoud en de echte virtuositeit. De etudes zijn technisch erg moeilijk en vergen veel van het “speelapparaat” van de pianist. Ook is elke etude een duidelijke afbeelding van aparte stemming en heeft een heldere emotionele kleur. Sommige etudes waren zelfs zo populair dat ze bijnamen gekregen hebben. De bijnamen zijn echter niet officieel, buitenstaanders hebben ze bedacht.
Etude opus 25, nr 2 F klein is een licht, als een zuchtje wind, miniatuur.
De sprankelende Etude opus 1, nr.1 in C groot klinkt als een hymne die looft en verheerlijkt het leven en de schoonheid.
Etude opus 10, nr 12 in C klein (zogenaamde “Revolutie”) is in 1831 tijdens de opstand in Polen tegen de Russische autocratie geschreven. De Poolse opstand werd bloedig neergeslagen door Russische troepen en Chopin wist niet of zijn verwanten en vrienden nog in leven waren. In die tijd schreef Chopin in zijn dagboek op een zeer emotionele manier met godlasterende en wanhopige woorden, dat hij wraak wilt nemen op het Russische Rijk. Hij heeft nimmer in zijn leven soortgelijke dingen geschreven.
Franz Schubert (1797-1828) is een Oostenrijks componist. De componisten van deze tijd brachten de typische romantische liederen- en kamermuziekcultuur tot grote hoogte, waarbij hier Schubert als grondlegger moet worden genoemd. Mooie zangerige melodieën, eigenlijk de liederen, horen wij in de composities van F.Schubert overal. De muziek van F.Schubert is oprecht en open, warm en hartelijk, soms opstandig, soms diep triest en behoort tot de mooiste lyrische bladzijden uit de gehele pianoliteratuur. Een impromptu (uit het Frans, het Latijn kent: in promptu, “voor de vuist, als improvisatie, of inval”) is een muziekwerk dat improvisatorische elementen bevat en vaak een vrije vorm heeft, maar ook veel als driedelige liedvorm (ABA- of AAB- of ABC- vorm) voorkomt. De vorm stamt uit de romantische periode. Schubert componeerde zijn Impromptus een paar maanden nadat hij deelgenomen had als een fakkeldrager bij de begrafenis van Beethoven en ongeveer een jaar voor zijn eigen vroegtijdige dood.
De impromptu No 2 op.90 Es groot is vol van contrasten en onverwachte wendingen; de impromptu No 3 op.90 Ges groot – een soort van “Ave Maria”; de impromptu No 4 op.90 As groot is een verfijnde fantasie.